1. Thiếu rõ ràng: Bạn không thể đến đích khi không biết mình đang đi đâu
Dẫu vậy, thiếu rõ ràng chưa hẳn là điều nguy hiểm nhất. Bởi sự rõ ràng là kết quả của quá trình không phải điều kiện tiên quyết. Nếu bạn duy trì được sự chú tâm và nỗ lực đều đặn, sự rõ ràng sẽ dần xuất hiện qua từng hành động, từng trải nghiệm. Giống như khi lái xe trong sương mù, bạn chỉ cần nhìn rõ đoạn đường 5 mét phía trước rồi cứ thế mà đi tiếp, mọi thứ sẽ dần sáng tỏ.
Vậy nên trong ba yếu tố, CHÚ TÂM chính là mảnh ghép vàng. Nó là cây đèn pha soi đường cho hành trình. Một người có chú tâm sẽ quan sát được những tín hiệu nhỏ nhất, kết nối được với cảm xúc và giá trị thật của mình, từ đó hình thành sự rõ ràng một cách tự nhiên.
Sự rõ ràng trong tầm nhìn, giá trị và mục tiêu là nền tảng cho mọi hành động hiệu quả. Khi không rõ mình muốn gì, vì sao điều đó quan trọng ta dễ rơi vào trạng thái hành động mù quáng, chạy theo trào lưu hoặc phản ứng thụ động hoặc thậm chí rơi vào trạng thái DIỄN mà không biết mình đang DIỄN.
Những bậc thầy như Simon Sinek (Start With Why), Stephen Covey (7 Thói quen) đều nhấn mạnh tầm quan trọng của sự rõ ràng nội tại trước khi hành động ra bên ngoài.
2. Thiếu chú tâm: Bạn có thể rất bận rộn, nhưng chẳng làm được gì
Chú tâm không chỉ là khả năng tập trung, mà là năng lực hiện diện trọn vẹn trong từng khoảnh khắc. Theo các nghiên cứu về mindfulness và deep work, chú tâm giúp tăng hiệu quả gấp 5 lần, giảm stress và nâng cao cảm xúc tích cực.
3. Thiếu nỗ lực: Biết chưa đủ, phải làm đủ lâu và đủ sâu.
Thiếu nỗ lực thường đến từ cảm xúc tiêu cực, sự trì hoãn, hoặc không có cam kết rõ ràng. EQ là nền tảng để duy trì hành động bền vững. Angela Duckworth gọi đó là GRIT- kiên trì theo đuổi mục tiêu dài hạn.
Khi thành lập SpaceX, Elon Musk không chỉ có tầm nhìn rõ ràng (đưa con người lên sao Hỏa) mà còn tạo ra một văn hóa làm việc chú tâm cao độ và nỗ lực vượt ngưỡng. Dù thất bại 3 lần, ông vẫn không dừng lại. Sự rõ ràng, chú tâm và nỗ lực đồng hành đã tạo nên cú đột phá.
Tôi muốn làm gì khác đi?
Đặt câu hỏi khai vấn:
– Tôi đang thiếu rõ ràng ở đâu? (WHY chưa rõ?)
– Tôi đang bị xao nhãng bởi điều gì?
– Tôi đã thực sự cam kết hành động chưa?
Áp dụng mô hình 3R:
– Refocus: Vẽ lại đích đến.
– Reconnect: Luyện chú tâm.
– Recommit: Cam kết mới với hệ thống hỗ trợ.
Công thức này giúp bạn Nhận diện – Ghi nhận- Chấp nhận- Chuyển hóa
Thông điệp yêu thương: Thất bại không phải vì tôi không đủ giỏi, mà vì tôi đi mà không biết mình đi đâu, không đủ tỉnh thức trên đường, và không bước tiếp khi mọi người bỏ cuộc.
